Owies stanowi wartościowy składnik pasz wielu zwierząt hodowlanych. Jest też jednym z najcenniejszych dla naszego zdrowia zbóż. Wysoka zawartość doskonale przyswajalnego białka, tłuszczów nienasyconych czy błonnika korzystnie działają na układ pokarmowy. Co więcej, bogactwo minerałów i witamin wspiera nas w profilaktyce wielu chorób cywilizacyjnych.
Z dobrodziejstw owsa korzystają dietetyka, farmacja, kosmetologia, przemysł spożywczy, chemiczny, a nawet energetyczny. Dzieje się tak, ponieważ biomasa owsa ma wysoką wartość opałową. Nic więc dziwnego, że i w naszym kraju wzrasta zainteresowanie jego uprawą.
Siew jary czy ozimy?
Owies występuje w odmianach: jarej i ozimej. Natomiast klimat w Polsce bardzo mocno ogranicza uprawę dostępnych wariantów z drugiej grupy, hodowanych z powodzeniem na zachodzie Europy. Wydłużenie okresu wegetacji owsa pozwala wykorzystać do rozwoju tego cennego zboża potencjał jesienno-zimowych opadów. Na razie jednak polscy rolnicy sieją głównie odmiany jare, choć w niektórych regionach kraju to się zmienia, zwłaszcza w sytuacji występowania stabilnej pokrywy śniegowej.
Kiedy siać owies?
Owies nie ma dużych wymagań glebowych, jednak należy go bardzo wcześnie wysiewać. Jest rośliną dnia długiego, a także kiełkuje już w temperaturze 2-3°C – nie ma bariery termicznej w przypadku umieszczania nasion w ziemi. Co więcej, do wykiełkowania potrzebuje dużej wilgotności gleby.
Podstawowym kryterium wyboru stanowiska jego uprawy powinna być dostępność wody. Jednak wczesny siew pozwala mu dodatkowo wykorzystać zimowe zapasy wilgoci w glebie. Między innymi dlatego owies sieje się najwcześniej ze zbóż jarych. Natomiast głównym powodem tego stanu rzeczy jest zapewnienie roślinom odpowiednich warunków do szybkiego rozkrzewiania i zwiększenia odporności na niedobory wody towarzyszące coraz częstszym suszom. Owies wykazuje bowiem wysoką wrażliwość na niską wilgotność gleby. Co więcej, szybki rozwój systemu korzeniowego działa hamująco na zarodniki grzybów w ziemi, a dynamiczny wzrost rośliny zapewnia jej znaczne wyprzedzenie potencjalnych chwastów.
Kiedy sieje się owies?
Jeśli chodzi o termin siewu owsa uważany w Polsce za optymalny obejmuje okres od 15 marca do 10 kwietnia i zależy od regionu kraju, panujących warunków glebowych oraz pogodowych.
W południowo-zachodniej i zachodniej Polsce można siać owies już w pierwszej dekadzie marca
Wczesny siew przy niższych temperaturach powietrza działa stymulująco na system korzeniowy oraz krzewienie się wschodzących roślin. To warunek wysokich, dobrej jakości plonów. Owies zareaguje na każde opóźnienie w tym zakresie. Dlatego w jego uprawie bardzo ważna jest znajomość terminów obowiązujących w różnych regionach kraju, a zwłaszcza tego, do kiedy można siać owies.
W południowo-zachodniej i zachodniej Polsce zaleca się siać owiec pomiędzy 15 a 25 marca. Jednak jeśli tylko warunki są sprzyjające – podstawą jest obeschnięcie ziemi – można przyspieszyć prace, przesuwając termin na pierwszą dekadę marca.
W Polsce centralnej i południowej siew powinien przypadać najpóźniej na ostatnią dekadę miesiąca (20-30 marca). Pomiędzy 25 marca a 5 kwietnia zaleca się sianie owsa we wschodnich oraz północnych regionach kraju. Najpóźniej, między 1 a 10 kwietnia, można umieszczać nasiona w ziemi na terenach północno-wschodnich i podgórskich.
Do kiedy można siać owies? W Polsce robi się to maksymalnie do 10 kwietnia. Przesunięcie tej granicy wpłynie źle na kiełkowanie i rozwój zboża. Wykształci mało wiech w łanie, co znajdzie odbicie w obniżeniu jego plonów nawet o kilkanaście procent.
Fitosanitarna rola owsa
Owies jest bardzo wartościowym zbożem. Dzięki niewielkim wymaganiom glebowym może być hodowany wszędzie, a przy tym jego uprawa doskonale wpisuje się w koncepcję zrównoważonego rolnictwa, w której ogromną rolę ogrywa płodozmian. To on zapewnia poprawę jakości i żyzności gleby, zapobiega chorobom roślin uprawnych i pomaga w zwalczaniu chwastów.
Z uwagi na bardzo niską podatność na zachwaszczenie i cenne właściwości fitosanitarne owsa jego siew odgrywa coraz większą rolę w rotacyjnych systemach gospodarowania ziemią. Korzenie tej rośliny wytwarzają skopoletynę, która hamuje rozwój patogenów odpowiadających za choroby podstawy źdźbła.
Natomiast owies wysiany na przedplon oczyszcza pole pod hodowlę innych zbóż i znacznie ogranicza rozwój chorób w uprawach następczych.